Wandelende Duivelsstokken en het maken van keuzes

Jaren terug, toen wij verhuisden naar een huis met een mooie tuin, maakte ik kennis met de Wandelende Duivelsstok. Een fascinerend boompje met dunne stammen vol stekels en een mooi bladerdak. Familieleden waarschuwden me direct. Pas op, dit is een venijnige boom. Zorg ervoor dat je alert bent en de opkomende scheuten verwijdert, want voor je het weet staat je tuin vol met rotzooi. Het is beter om de boom helemaal te verwijderen, dan ben je van de ellende af.

Ellende? Ik luisterde half, of eigenlijk helemaal niet. Wat een prachtboompje! Onze tuin groeide en bloeide. De wandelende duivelstak deed zijn naam eer aan en ging op reis. Nog geen jaar na verhuizing begon de plant zich overal te manifesteren. Ik glimlachte om de kleine groene scheutjes en liet het toe. Wat meer van die boompjes zou vast ook mooi zijn. Tot het ten koste ging van de rest van de tuin. Deze prachtige plant veranderde onze tuin in een plek zoals we die niet gewild hadden. Het duurde jaren voor ik het venijn van de nieuwe scheuten werkelijk verwijderd had.

Je herkent het ongetwijfeld, bomen en planten  die zo krachtig zijn dat ze andere planten en bloemen overschaduwen, overgroeien of wegdrukken. Bamboe wordt niet voor niets vaak in ondergrondse emmers geplant.

Tuinieren heeft boeiende overeenkomsten met veranderingsprocessen. Ik denk aan krachtige, markante collega’s die een prominente rol in hun team vervullen. Aan klassen en groepen, waarbinnen sommige kinderen opvallend aanwezig zijn.

Ik houd geen pleidooi voor het verwijderen van markante bomen, struiken of mensen. Ik pleit voor het (h)erkennen van schoonheid en het een plek weten te geven. Ik pleit voor bewustwording en het maken van keuzes in de omgang met mensen. Alles kan, maar niet ingrijpen heeft consequenties. Wat voor een tuin wil je, waar geef je ruimte voor groei en waar beperk je?

De gesprekken met onderwijscollega’s over deze metafoor zijn boeiend. Durf je tegen bamboe te zeggen: Je bent prachtig, ik geniet van je schoonheid en je ruisende geluid, maar ik plaats je wel in een ondergrondse emmer. Ik moet je begrenzen, voor je de volledige tuin inneemt, durf je dat bespreekbaar te maken?

Durf je te snoeien? Durf je te kiezen om bomen om te kappen of te verplaatsen, om ruimte te bieden aan andere planten die zonlicht nodig hebben?

Bij planten lijken de keuzes vanzelfsprekend, al is het soms wat ingewikkeld. Maar hoe tuinier jij als het om mensen gaat?

© Wilma van Esch

Over kindermoppen en levenswijsheid: De shit van een ander

‘Wilma, ken je die mop van die beer die aan het konijntje vroeg of er na het poepen ook zoveel poep aan zijn vachtje bleef hangen?’ Nee, die ken ik niet, maar wat vind ik het toch heerlijk als kinderen me moppen willen vertellen: Vertel!

‘Een beer vraagt aan een konijntje: Blijft er ook zoveel poep aan jouw vachtje kleven, als je gepoept hebt? Nee, zegt het konijntje.

Fijn, zegt de beer, hij pakt hij konijntje op en veegt zijn billen af!’

Haaa, ze giert het uit en ik moet smakelijk meelachen. Die zag ik niet aankomen, leuk!

Terug in de auto denk ik na over de onverwachte wending van deze mop. En het nare gevoel dat dit mij dit ook wel eens voorkomt. Een inlevende beer spreekt je aan, je denkt dat hij een empathische vraag stelt en hop, daar ga je en even later zit je zomaar opgezadeld met de shit van een ander. Slimme konijntjes overkomt dit niet zo vaak. Zij zijn na zo’n incident op hun hoede voor vriendelijke vraagberen. Sommige konijntjes overkomt dit vaker, terwijl ze door de lucht zweven richting poepgat beer denken zij: Shit, there I go again!

Gelukkig zijn er veel strategieën denkbaar voor konijnen, zij kunnen makkelijk op plekken komen waar beren niet bij kunnen, of beren te slim af zijn.  

De moraal van dit verhaal: Wees op de hoede voor vriendelijke vraagberen, die net gepoept hebben. Want voor je het weet…

© Wilma van Esch

(Afbeelding: Prentenboek Over een kleine mol die wil weten wie er op zijn kop gepoept heeft).

 

Verhalen Verzamelen over Verandering

Over 21 maanden word ik vijftig. Eenentwintig, het getal van volwassenheid. En vijftig, daar wil ik wel iets mee. Om me heen zijn nogal wat mensen me voorgegaan, op allerlei manieren. Een vriendin  twitterde vijftig spreuken en levenswijsheden met foto’s die bij haar leven horen, in aanloop naar haar vijftigste verjaardag. Mooi! Dat inspireert me.

Ik ga verhalen verzamelen. Eenentwintig verhalen, één per maand, tot ik vijftig word. Eenentwintig ontmoetingen met mensen die ik nog niet ken, maar waarvan ik graag een groot of klein verhaal wil horen over een belangrijke verandering in hun leven. Op welk gebied dan ook. Wat was de aanleiding, wat is er gebeurd en wat was het gevolg? Hoe kijken zij er op terug?

Natuurlijk heb ik volop gelezen over veranderkunde, over comfortzones van mensen, veranderbehoeftes, overtuigings- en verleidingsstrategieën, over leiderschap. Maar niets raakt me meer dan de persoonlijke moed van mensen, de moed om te veranderen of verandering teweeg te brengen. Bij zichzelf, in hun leef- of werkwereld, voor mensen om hen heen.

Toen ik 2,5 jaar geleden startte als teamleider op Pabo Veghel schreven we ons motto op de deur van de foyer ‘Wees zelf de verandering die je in het onderwijs wilt zien’ (vrij naar Gandhi). Nu, ruim twee jaar later, haal ik verhalen op bij mijn collega’s: Welke verandering ten goede heb jij in de afgelopen twee jaar bij jezelf gezien, gerelateerd op je werk op onze locatie? Ik heb er nog maar een paar mogen ontvangen, maar wat een cadeau om te lezen. Unieke verhalen, originele invalshoeken, en verrassende zichtbare, blijvende veranderingen in waarneming, handelen of samenwerking.

Het grote luisteren is begonnen. Eenentwintig, de stap naar volwassenheid. Eenentwintig verhalen over verandering.  Wordt vervolgd…

©Wilma van Esch, verzamelaar, verwonderaar, 48.