Op reis met je team

Leef je eens in en laat je fantasie de vrije loop: Je bent op reis met je team. Hoe ziet dat eruit? Waar gaan jullie naartoe? Is de weg glad of hobbelig? Hoe is het weer? Loopt iedereen bij elkaar of lopen sommige mensen voorop of achterop? Wie weet de weg? Hoe merk je dat? Draag je een rugzak met bagage of heb je een grote bolderkar die je om beurten trekt? Wat voor een weer is het? Wat voor een sfeer is er?

Wanneer je deze metafoor door teamleden individueel laat uitwerken en elkaar nadien laat bevragen op hun beelden, ontstaan bijzondere diepgaande gesprekken. En verrassende inzichten. Een directeur constateerde dat zij Djoser-reizen organiseerde, terwijl haar team zich gedroeg alsof zij bij haar een Krasreis hadden geboekt. Een teamlid tekende haar directeur boven op een hoge berg, met een megafoon in zijn hand, roepend hoe prachtig het daarboven was. Het team zat aan de voet van de berg uit te puffen aan een picknicktafel en dacht er het zijne van.

Een teamlid voelde zich verdwaald in een groot donker bos. Ze wist dat haar collega’s ergens in hetzelfde bos actief waren en hoopte dat ze snel het einde zou bereiken. De intern begeleider trok sprintjes in haar metafoor, om iedereen moed in te spreken en te laten weten dat zij er bijna waren.

Wat mij vooral verrast bij deze werkvorm is de waarde van ieder teamlid. Wanneer blijkt dat een kersvers teamlid een heel ander beeld heeft van de trektocht dan iemand die al jaren meereist, kun je elkaars werkelijkheden verkennen. Mensen kiezen hun eigen symboliek, de ene tekent, de ander schetst, een ander schrijft, maar het beeld van samen op reis zijn, spreekt kennelijk volop tot de verbeelding.

Het ErvaringsGericht onderwijs is gericht op de ervaringsstroom van de ander, op reconstructie van de complexe werkelijkheid. Op deze verhalende manier kun je op beeldende wijze elkaars werkelijkheden verkennen. Ik nodig je van harte uit jouw fantasie op reis te laten gaan, mocht het je aanspreken.

(c) Wilma van Esch

Wilma van Esch (1966)  is projectleider van het expertisecentrum E.G.O. Nederland, eindredacteur van het tijdschrift Egoscoop en voorzitter van het docentennetwerk Jonge Kind. Zij verzorgt  lezingen, tweedaagses, studiereizen, trainingen en workshops voor leerkrachten,  schoolleiders en docenten HBO.

www.wilmavanesch.nl / w.vanesch@fontys.nl

Dertig kleuters in de kring

Op bezoek in de kleutergroepen, zoals afgesproken. Ik word overweldigd door het geluid, de hoeveelheid kleuters, de materialen en hoeken en de indrukken die op me af komen. Dit bezoek is onderdeel van een uitgebreid scholingstraject, gericht op het verhogen van welbevinden en betrokkenheid van kinderen en leerkrachten.  Mijn eerste gevoel is deze groep uit te lopen en terug te komen als het weer rustiger is, maar dat kan ik niet echt maken. Ik zoek een plek waar ik kan rondkijken en vind om de hoek een kring. Er zitten al een paar kinderen. ‘Hier mag je niet zitten hoor’, zegt een kind ‘pak maar even zelf een stoel, deze zijn voor onze kinderen’. Helder, doe ik.

Even later start de kring, de ochtendrituelen en het aanbod. Dertig kleuters, veelal jongsten, 35 minuten lang instructies, liedjes en aanbod. Mijn onrust neemt toe, die van de kinderen ook. Tijdens de werkles ervaar ik het overweldigende van deze hoeveelheid kleuters, het geluid en de activiteit. Alsof we met 170 km p.u. over de snelweg rijden, we vliegen nog net niet uit de bocht.

Dan gaan we opnieuw in de kring. Het licht gaat uit, dertig kinderen gaan zitten. Twee kinderen pakken een grote fruitmand, waarin stukken versgesneden fruit liggen. De leerkracht zegt niets, kinderen pakken een partje of pakken niets. De bak gaat opnieuw rond, nu zonder kinderen. Tien minuten volstrekte rust, iedereen zit lekker te eten, sommige kinderen zeggen zacht wat tegen de leerkracht, die zegt zacht wat terug. Ik voel me eindelijk rustig worden.

Waarom loopt een fruitkring zo fijn en een ochtendkring zo onrustig. Met deze vraag gaan we het onderzoek in. Wat doet de leerkracht anders? Wat doen de kinderen anders? Wat is er anders? Vanuit de kracht van de fruitkring (goed voorbereide omgeving (het fruit is voorgesneden) – eenduidige activiteit – betekenisvol – sfeervol – kort en bondig – weinig interventies of correcties van leerkracht – volop activiteit kinderen) gaan we naar de ochtendkring en bespreken we hoe zij daar de betrokkenheid kan verhogen. We doorlopen alle rituelen, afspraken, interventies en aanbodwensen van de leerkracht en de leerkracht bedenkt hoe zij in deze realiteit met 30 kleuters het zo goed mogelijk kan doen.

Het mooie van onderwijs is dat er iedere dag opnieuw weer een kans komt om je aanpak te verfijnen en iets anders uit te proberen. De kinderen zijn jouw graadmeter, die laten je direct merken of je wel of niet op het goede spoor zit. Ik ben benieuwd hoe en of het morgen anders gaat...

(c) Wilma van Esch

Wilma van Esch (1966)  is projectleider van het expertisecentrum E.G.O. Nederland, eindredacteur van het tijdschrift Egoscoop en voorzitter van het docentennetwerk Jonge Kind. Zij verzorgt  lezingen, tweedaagses, studiereizen, trainingen en workshops voor leerkrachten,  schoolleiders en docenten HBO.

www.wilmavanesch.nl / w.vanesch@fontys.nl

Een bijzondere wandeling

Op een herfstachtige, mistige dag vervolgden wij ons gesprek. We verkozen een wandeling door het nabijgelegen natuurgebied boven een gesprek in haar kantoor, zonder schrijfblokken tussen ons in. Ik liet me verrassen, kende de omgeving niet.

De grond was zompig, de mist vochtig, we stapten stevig door in de dynamiek van ons gesprek. Zo zwaar als haar te maken keuzes, zo zwaar drukte de buitenlucht op ons.

Na een uur stevig wandelen en praten, brak de zon door. Letterlijk. We maakten een bocht en stonden opeens oog in oog met een grote grenspaal. ‘Grens tussen verleden en toekomst’ stond er op een koperen plaat. Zoiets valt niet te regisseren, wat een bijzonder moment. Woordenloos stonden we stil, woordenloos vervolgden we onze weg, terug naar de auto... Haar keuzemoment was daar, door de natuur een handje geholpen.

(c) Wilma van Esch

Wilma van Esch (1966)  is projectleider van het expertisecentrum E.G.O. Nederland, eindredacteur van het tijdschrift Egoscoop en voorzitter van het docentennetwerk Jonge Kind. Zij verzorgt (inter-)nationaal  lezingen, tweedaagses, studiereizen, trainingen en workshops voor leerkrachten,  schoolleiders en docenten HBO.

www.wilmavanesch.nl / w.vanesch@fontys.nl

Gewoon, omdat je een rugzakje hebt

Half 4, Erik, 1e klas VO, stalt zijn fiets en komt met zijn zware rugzak naar binnen.

Hij gooit een brief op tafel. ‘Hoi mam, post voor jou!’. Zijn moeder leest dat school Erik sociale vaardigheidstraining aanbiedt, als onderdeel van zijn rugzakbegeleiding. Alle rugzakjes krijgen dit aanbod. Terwijl zijn moeder uitlegt wat er in de brief staat, zucht Erik diep. ‘Wat is er nu weer mis met mij?’ ‘Niks’, zegt zijn moeder, ‘Dit is gewoon om je te helpen bij het beter omgaan met je leeftijdsgenoten’. ‘Doe ik dat dan niet goed genoeg?’ vraagt Erik geïrriteerd, ‘zijn er klachten over mij waar ik niet van weet?’ ‘Nee, joh’, zegt zijn moeder, ‘dit is gewoon een standaard aanbod voor kinderen met een rugzak’. Erik zucht nogmaals. ‘Ik kan zo een aantal kinderen noemen in onze klas voor wie dit harder nodig is dan voor mij... En weet je, als er geen klachten zijn, dan wil ik eigenlijk niet’.

‘Weet je wat’, stelt moeder voor ‘hier heb je de ondertekende brief, morgen heb je gesprek met je rugzakbegeleider, breng het in’. Onder flink gemor stampt Erik naar boven, soms betwijfelt hij het inschattings- en relativeringsvermogen van volwassenen.

De volgende dag heeft Erik een gesprek met zijn begeleider. En gelukkig: ze ziet precies wat hij bedoelt en geeft hem direct groot gelijk. Samen sturen ze een mailtje naar de ouders: ‘Erik maakt geen gebruik van het SOVA-aanbod, omdat er op dit moment geen reden of aanleiding toe is’.

Fijn, toch weer een kleine, grote stap op weg naar zelfstandigheid...

(c) Wilma van Esch

Wilma van Esch (1966)  is projectleider van het expertisecentrum E.G.O. Nederland, eindredacteur van het tijdschrift Egoscoop en voorzitter van het docentennetwerk Jonge Kind. Zij verzorgt (inter-)nationaal  lezingen, tweedaagses, studiereizen, trainingen en workshops voor leerkrachten,  schoolleiders en docenten HBO.

www.wilmavanesch.nl / w.vanesch@fontys.nl